Η ξένη γλώσσα είναι διαβατήριο ζωής για µια πετυχημένη καριέρα και λαµπρή σταδιοδροµία. Ανοίγει νέους ορίζοντες στον εργασιακό και οικονοµικό τοµέα, στη διαδικτυακή πληροφόρηση, στα ταξίδια, στην ανάγνωση αυθεντικών κειµένων και στην προαγωγή της δια βίου παιδείας.
Επιμέλεια: Europalso (p10)
Οµιλία Γ.Ζ., Προέδρου Π.Σ.Κ.Ι.Κ.Ξ.Γ.
στο Συνέδριο του Πανεπιστηµίου Πειραιώς µε θέµα: «Το µέλλον των γλωσσικών επαγγελµάτων»
Στη κοινωνία µας η εκµάθηση της ξένης γλώσσας είναι συνυφασµένη µε τα Κέντρα Ξένων Γλωσσών σε κάθε πόλη, σε κάθε γειτονιά, εδώ και πολλές δεκαετίες, όπου τα ελληνόπουλα µαθαίνουν τις ξένες γλώσσες και µας κάνουν περήφανους σε όλο τον κόσµο. Η Ελλάδα µας βρίσκεται ανάµεσα στις υψηλότερες θέσεις γλωσσοµάθειας στην Ευρώπη. Όταν ο µέσος όρος όλων των Ευρωπαίων που µιλούν µια ξένη γλώσσα είναι 36% περίπου, στην Ελλάδα ανέρχεται στο 50%. Οι Έλληνες µαθητές που διδάσκονται µία ξένη γλώσσα είναι πρώτοι σε όλη την Ευρώπη µε ποσοστό 92%.
Γνωρίζουµε ότι καµία ειδίκευση, ανωτέρα σπουδή, µεταπτυχιακό, ή διδακτορικό, δεν µπορεί να ανταποκριθεί στη κοινωνία µας χωρίς την πολύ καλή γνώση της ξένης γλώσσας και συγκεκριµένα της Αγγλικής.
Τα οφέλη της ξένης γλώσσας δεν σταµατάνε εδώ, διότι:
- Η γνώση της ξένης γλώσσας προάγει την ειρήνη. Μιλάω µια ξένη γλώσσα σηµαίνει υπεισέρχοµαι σ’έναν κόσµο ανθρώπων που σκέπτονται διαφορετικά. Αντιλαµβάνοµαι διαφορετικούς τρόπους ζωής, ανακαλύπτω καινούργιες ανθρώπινες συµπεριφορές, νέους πολιτισµούς, ξεδιαλύνω τις προκαταλήψεις µου και βελτιώνω την στάση µου στην κοινωνία. Γίνοµαι ανεκτικός και σέβοµαι τη διαφορετικότητα.
- Η ξένη γλώσσα συµβάλλει αποτελεσµατικά στην ενδυνάµωση των γνωστικών ικανοτήτων του ανθρώπου, στη βαθύτερη σύνδεση της γλώσσας µε τη δηµιουργική σκέψη και εξελίσσει τις κοινωνικές δεξιότητες. ∆ιαµορφώνει την προσωπικότητα και επιβραδύνει αποτελεσµατικά την εγκεφαλική γήρανση.
- Η γνώση της ξένης γλώσσας συνδράµει στην χρήση πολυπλοκότερων γλωσσικών δοµών της µητρικής γλώσσας και δηµιουργεί περισσότερο γλωσσικό χώρο µνήµης. Αυξάνει τον εκτελεστικό έλεγχο του εγκεφάλου, που συνδέεται άµεσα µε την αδιάπτωτη προσοχή και τις ακαδηµαϊκές ικανότητες.
Καθόλου τυχαίο δεν είναι, λοιπόν, ότι η εκµάθηση της ξένης γλώσσας αποτελεί έναν αυτόνοµο διεπιστηµονικό κλάδο, εµπεριέχοντας επιστήµες όπως την κοινωνιολογία, την ψυχολογία, την εκπαίδευση, τη γλωσσολογία, την ψυχογλωσσολογία, την κοινωνιογλωσσολογία, τη νευρογλωσσολογία, την ανάλυση του λόγου και την τεχνολογία.
Εν αντιθέσει µε το παρελθόν, όπου κύριο µέληµα των ακαδηµαϊκών για την απόκτηση της ξένης γλώσσας ήταν η διερεύνηση των µεθόδων της «διδακτικής» ξένων γλωσσών, σήµερα οι επιστηµονικές έρευνες εξετάζουν τις µεθόδους «µάθησης» της ξένης γλώσσας. ∆ηλαδή, δίδεται έµφαση στο πώς µαθαίνουν οι µαθητές τις ξένες γλώσσες και στις κατάλληλες διαδικασίες που συντελούν στη σωστή µάθηση. Το ενδιαφέρον εστιάζεται στη µελέτη του ανθρώπινου µυαλού και στη γλωσσική συµπεριφορά. Η αποστήθιση κανόνων γραµµατικής και συντακτικού και οι ασκήσεις µετάφρασης π.χ. ανήκουν σε πεπαλαιωµένες αντιλήψεις διδασκαλίας ξένων γλωσσών. Η έµφαση δίδεται στη γραπτή και προφορική έκφραση των επικοινωνιακών αναγκών της γλώσσας, δηλαδή στις διαδικασίες µάθησης, οι οποίες συντελούνται εντός οµάδας.
Οι κοινωνικές επιστήµες είναι αναπόσπαστο κοµµάτι της επιστήµης της εκµάθησης ξένων γλωσσών και οι αντίστοιχες έρευνες αναφέρονται σε περιβάλλον τάξεων. Εξ’ ου, και η σπουδαιότητα της κοινωνικής µάθησης, δηλαδή της µάθησης σε οµάδες εντός τάξης ενός οργανωµένου κέντρου ξένων γλωσσών, σε αντίθεση µε την ελλιπή µάθηση σε ιδιαίτερα µαθήµατα. Ακόµα και όταν τα ιδιαίτερα µαθήµατα απευθύνονται σε µαθητές µε σοβαρές µαθησιακές ιδιαιτερότητες, ο στόχος είναι η σύντοµη επιστροφή στην οµάδα.
Άλλωστε, τα «pragmatics», δηλαδή οι διαφορετικοί τρόποι χρησιµοποίησης της ξένης γλώσσας σε διάφορα περιβάλλοντα και καταστάσεις, χρειάζονται οµάδα για να κατανοηθούν.
Επίσης, η εκµάθηση της ξένης γλώσσας σχετίζεται µε τη µάθηση της µητρικής γλώσσας, η οποία συντελείται όταν το παιδί αλληλεπιδράει µε άλλους ανθρώπους. Αυτή η αναγκαία αλληλεπίδραση µπορεί να αναπαραχθεί στην οµάδα µιας τάξης η οποία λειτουργεί ως ένας µικρόκοσµος της κοινωνίας, διότι το σηµαντικό είναι «τι µπορεί να κάνει ο µαθητής χρησιµοποιώντας τη ξένη γλώσσα και λιγότερο τι ξέρει για αυτή τη γλώσσα».
Ως εκ τούτου, ο διευθυντής σπουδών, ο κατάλληλος δάσκαλος, οι συµµαθητές όλοι, το σύγχρονο διδακτικό υλικό, τα διαδραστικά µαθήµατα, οι πολιτισµικές και ψυχαγωγικές εκδηλώσεις και το ανάλογα διακοσµηµένο περιβάλλον, δηµιουργούν τις προϋποθέσεις που συντελούν στην σωστή µάθηση της ξένης γλώσσας.
Ένας άλλος σπουδαίος παράγοντας στην εκµάθηση των ξένων γλωσσών είναι «το κίνητρο». Ο στόχος, οι σωστές προσπάθειες, η επιθυµία απόκτησης του στόχου, οι ευνοϊκές στάσεις προς την συγκεκριµένη δραστηριότητα, συνεισφέρουν στη µάθηση της ξένης γλώσσας. Κίνητρα όπως, µελλοντική καταξίωση στον επαγγελµατικό τοµέα, δύσκολα γίνονται κατανοητά από παιδιά µικρότερης ηλικίας. Όµως, η ένταξή τους σε οµάδα µε συγκεκριµένους στόχους, σε περιβάλλον ευχάριστο µε ποικίλες δραστηριότητες µαζί µε τους συµµαθητές τους και µε δασκάλους που εµπνέουν, σε εγκαταστάσεις ειδικά διαµορφωµένες, το παιδί έχει τα κίνητρα να αποκτήσει τον στόχο του, να µάθει την ξένη γλώσσα.
Όπως τονίζει ο µεγάλος ρώσος ψυχολόγος, ο Vygotsky, η κοινωνική µάθηση και η σηµασία της οµαδικής συνεργασίας στη µάθηση είναι αναγκαία για να λειτουργήσει η ξένη γλώσσα ως εργαλείο µεταξύ των ατόµων και του περιβάλλοντός τους. Με την κοινωνική µάθηση στην τάξη, το παιδί µαθαίνει να επικοινωνεί ευχάριστα, να συνεργάζεται, να µοιράζεται, να σέβεται τη διαφορετικότητα και να πειθαρχείται. Επίσης, µαθαίνει να µιλάει σε κοινό, να κάνει δηµόσιες εµφανίσεις, να εξηγεί τις απόψεις του και να επηρεάζει θετικά µε εργαλείο την ξένη γλώσσα.
Μελέτες έχουν δείξει ότι, η κοινωνική µάθηση αναπτύσσει τις διαπροσωπικές δεξιότητες και τη νόηση κοινωνικοποίησης των µαθητών. Η οµαδική και η συνεργατική µάθηση, αυξάνει σε κάθε µαθητή ξεχωριστά και σε όλους µαζί, τη γνώση της ξένης γλώσσας. Καλλιεργούνται οι δεξιότητες οµαδικότητας, η αυτοπεποίθηση, οι λύσεις προβληµάτων, η συναίσθηση και η ισότητα. Έτσι, δηµιουργείται ένα υποστηρικτικό περιβάλλον µάθησης, το οποίο προάγει την ψυχική υγεία, τον αυτοσεβασµό και την αυτοεκτίµηση.
Επίσης, είναι σηµαντικό να αναφερθεί εδώ η επανάσταση που έφερε η θεωρία της πολλαπλής νοηµοσύνης του Gardner. Αυτή η θεωρία που έτυχε ευρύτερης αποδοχής στην εκµάθηση των ξένων γλωσσών, µπορεί να επιφέρει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσµατα σε τάξη, σε οµαδική διδασκαλία. Οι οκτώ νοηµοσύνες του Gardner, τις οποίες κατέχουν όλα τα άτοµα και µία εξ’ αυτών συνήθως είναι η πρωτεύουσα, είναι οι εξής:
Η λεκτική-γλωσσολογική, η λογική-µαθηµατική, η οπτική-χωροταξική, η µουσική-ρυθµική, η κιναισθητική, η διαπροσωπική, η ενδοπροσωπική και η φυσική νοηµοσύνη. Στην τάξη µπορούν να καλυφθούν και οι οκτώ νοηµοσύνες και δίνεται η δυνατότητα να αναδυθεί και να αξιολογηθεί θετικά, η οποιαδήποτε πρωτεύουσα νοηµοσύνη του κάθε µαθητή. Ασκήσεις µε παντοµίµες, µε τραγούδια, οι οµαδικές δραστηριότητες, η αφήγηση και η δηµιουργία ιστοριών, η χρησιµοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών, τα θεατρικά, τα δηµιουργικά και άλλα, ενδείκνυνται σε χώρο τάξης για την εξάσκηση της πολυνοηµοσύνης, που προάγει τη µάθηση της ξένης γλώσσας.
Έτσι, η σωστή και ποιοτική εκµάθηση της ξένης γλώσσας, στη βάση της κοινωνικής µάθησης, των απαραίτητων εγκαταστάσεων, των σύγχρονων τεχνολογιών και των εκπαιδευµένων καθηγητών σε σύγχρονες µεθοδολογίες, συνδέεται µε τα νόµιµα λειτουργούντα και πιστοποιηµένα από τον ΕΟΠΠΕΠ κέντρα ξένων γλωσσών. Οι απόφοιτοι µαθητές, µπορούν να ανταπεξέλθουν σε οποιοδήποτε εργασιακό περιβάλλον αύριο.
Η αξιολόγηση των καθηγητών από τον ιδιοκτήτη- διευθυντή σπουδών, η συνεχής κατάρτιση και η επιµόρφωση του διδακτικού και διοικητικού προσωπικού, η προσήλωση στην κοινωνική µάθηση, όπως γίνεται στα κέντρα ξένων γλωσσών EUROPALSO, προάγει την σωστή και ποιοτική εκµάθηση των ξένων γλωσσών.
«Μια ξένη γλώσσα είναι µια δεύτερη ζωή!»
